The Beatles - Nửa thế kỷ, một huyền thoại (P.14)

BEATLES FOR SALE (1964)

Sau thành công vượt bậc của A Hard Day’s Night, Beatles có 2 tháng để sáng tác và thu âm album tiếp theo. Với một quĩ thời gian eo hẹp như thế thì John và Paul dẫu có tài thánh cũng không thể sáng tác toàn bộ album đựoc. Trong số 14 ca khúc của album, chỉ có 8 bài là của John và Paul, 6 bài còn lại là những ca khúc rock and roll mà nhóm hay chơi khi còn ở Hamburg và Liverpool. Đây là album thứ 4 của Beatles trong vòng chưa tới 2 năm. Khoảng thời gian ít ỏi nào mà nhóm không sáng tác và thu âm thì đều dành để thu hình, đi tour hoặc trả lời phỏng vấn. Các con bọ Beatles gần như bị vắt kiệt sức. Tuy nhiên, so với A Hard Day’s Night, Beatles For Sale đánh dấu một sự trưởng thành về mặt hoà âm phối khí và sự đa dạng về chủ đề trong sáng tác. Nhóm bắt đầu ý thức được tầm ảnh hưởng của mình nên viết những ca khúc mang nhiều tính tự sự hơn là đơn thuần theo công thức “boy meets girl”, một công thức mà hầu như các nhóm nhạc pop thời bấy giờ đều rập khuông theo. Ảnh hưởng thể loại nhạc folk của Bob Dylan có thể thấy rõ trong album này nhất là trong các ca khúc của John về ca từ và cách hát. John Lennon luôn thần tượng Bob Dylan, nhất là sau khi gặp được Bob trong chuyến lưu diễn ở Mỹ.

Ảnh bìa album đựơc Robert Freeman chụp bốn chàng trai tứ quái mệt mỏi và bơ phờ trên nền lá vàng trong công viên Hyde Park, London. Nó phần nào lột tả được sư thật đằng sau ánh hào quang của Beatlemania. Phát hành ngày 4/12/1964, album nhanh chóng lên thẳng ngôi đầu bảng thay thế A Hard Day’s Night và trụ lại 9 tuần lễ. Ở Mỹ, album được phát hành dưới cái tên Beatles ’65 gồm 8 bài do nhóm sáng tác và một bài lấy từ album trước. Trong tuần đầu tiên, album này đã bán được trên 1 triệu bảng. Dường như tất cả những gì có liên quan tới Beatles đều có thể biến thành vàng cả ngay cả khi cơn sốt Beatlemania vừa lắng xuống.

Bìa Album Beatles For Sale

Eight Days a Week

(McCartney 7/ Lennon 3)

US chart: 1

McCartney: bass, hát bè

Lennon: rhythm guitar, hát chính

Harrison: lead guitar

Starr: drums

Sau thành công của bộ phim A Hard Day’s Night, ông Epstein muốn Beatles đóng thêm một bộ phim nữa, “Eight Days a Week” được viết như là bài hát chính cho bộ phim tiếp theo. Tuy nhiên khi nhóm quyết định sử dụng Help! để làm ca khúc chủ đề cho bộ phim mới thì “Eight Days a Week” bị loại. Theo John thì tựa bài hát lấy từ câu than phiền của Ringo về tình trạng làm việc quá tải. Còn Paul thì cho rằng đó là câu nói của tài xế riêng của mình. Ringo không có ý kiến. John luôn chê bài hát này là một bài hát dở. Anh bảo rằng: “Đây là nỗ lực của Paul viết một ca khúc nghe được làm chủ dề cho bộ phim sắp tới, nhưng may mà tôi đã sáng tác “Help!” và thế là nó bị cho ra rìa”. Nhiều người cho rằng “Eight Days a Week” là ca khúc đầu tiên sử dụng kĩ thuật fade-in (hát nhỏ lần khi kết thúc) trong thu âm.

No Reply

(Lennon 10)

McCartney: bass, hát bè

Lennon: rhythm guitar, hát chính

Harrison: lead guitar, hát chính

Starr: drums

Một bài hát nữa rất John, ghen tuông và đau khổ. John nói rằng bài này được viết dưới sự ảnh hưởng của ca khúc “Silhouettes” của nhóm Rays năm 1957 về chuyện một chàng trai khi đến nhà người yêu thì thấy bóng của cô gái và một chàng trai khác hắt lên tường. Câu “I Saw the Light” lấy ý từ bài hát cùng tên năm 1948 của ca sĩ nhạc đồng quê Hanks William. Tuy nhiên bài hát của William là bài hát mang tính chất tôn giáo, the light trong bài đó có nghĩa là ánh sáng cứu rỗi, còn trong ca khúc của John, anh nhìn lên phòng cô gái, thấy ánh đèn nhưng cô bảo rằng không có nhà. Khi nghe bài hát này, Dick James, một nhà biên tập âm nhạc đồng thời là bạn thân của George Martin đã bảo John rằng: “Cuối cùng thì cậu cũng đã viết được một ca khúc có cốt truyện hoàn chỉnh!”

I’m a Loser

(Lennon 10)

McCartney: bass, hát bè

Lennon: acoustic guitar, harmonica, hát chính 

Harrison: lead guitar, hát bè

Starr: drums

Trong một buổi gặp gỡ với nhà bào Kenneth Allsop trong tiệc chiêu đãi của đài BBC tháng 3 năm 1964, Allsop đã khuyên John đừng viết theo lối mòn của nhạc pop thời bấy giờ mà nên viết theo đúng những gì mình nghĩ. Lời khuyên này có ảnh hưởng rất lớn đối với John và có thể nói đổi với cả âm nhạc sau này vì sau khi John viết “I’m a Loser” như một lời tâm sự, nhạc pop mới thật sự có chiều sâu và chiều rộng về mặt nội dung. Một ảnh hưởng nữa đối với “I’m a Loser” là phong cách Bob Dylan. John và Paul sau khi gặp Bob và nghe album the Freewheelin’ Bob Dylan đã tìm mua bằng được các album của Bob và nghe từ đầu đến cuối trong suốt hai tuần liền. Chất giọng nhừa nhựa và lối chơi harmonica của John trong bài này cũng là do ảnh hưởng của Bob Dylan mà ra. Lần đầu tiên Lennon công nhận rằng mình là một gã tồi, không như vẻ bề ngoài bảnh bao trên sân khấu.

Baby’s in Black

(Lennon 5/ McCartney 5)

McCartney: bass, hát bè

Lennon: rhythm guitar, hát chính

Harrison: lead guitar

Starr: drums, tambourine

Bắt đầu từ đầu năm 1964, John và Paul ít khi viết chung với nhau vì mỗi người đều hình thành một tư duy âm nhạc riêng. Cả hai đều không cảm thấy thoải mải làm việc chung với nhau như trước vì họ luôn sợ cái tôi của mình bị cái tôi của người kia chèn ép. “Baby’s in Black” là một ca khúc hiếm hoi được John và Paul viết cùng với nhau. Tuy nhiên ảnh hưởng của John vẫn rõ nét hơn Paul trong bài này. Với âm hưởng của lối hát bè ba gợi nhớ đến “This Boy”, một ca khúc trước đó của John, bài hát kể về tâm sự của một chàng trai yêu một cô gái nhưng cô gái kia chẳng đoái hoài gì đến chàng. Cô gái hay mặc quần áo đen để tưởng nhớ về mối tình tan vỡ của mình trước kia và luôn mong muốn người tình cũ quay lại. Điều này khiền chàng trai trong bài hát vô cùng đau khổ.

I’ll Follow the Sun

(McCartney 10)

McCartney: acoustic guitar, hát chính

Lennon: acoustic guitar, hát bè

Harrison: hát bè

Starr: bongos

Được viết năm 1959 sau cái chết của Buddy Holly như một lời tri ân mà Paul dành cho thần tượng của mình. Buddy Holly và nhóm Crickets của ông có ảnh hưởng rất lớn đối với Beatles vì không như các ca sĩ khác, Buddy Holly thành công không nhờ bề ngoài bảnh bao mà do tài sáng tác ca khúc. Chính đôi kính cận của Buddy Holly đã khiến John tự tin hơn vì có thời gian anh luôn mặc cảm khi phải đeo kính. Bài hát còn phản ánh triết lí về tình yêu của Paul. Khác với John, Paul không cho mình là nạn nhân mà luôn nắm quyền chủ động trong tình thế. Về mặt nội dung, “I’ll Follow the Sun” gần giống với ca khúc “Free Bird” của nhóm Lynnyrd Skynnyrd sau này: chàng trai xin lỗi cô gái mình yêu vì mặt dù rất yêu cô, tình yêu của hai người vẫn không thể khiến chàng trai dừng bước giang hồ.

Every Little Thing

(McCartney 9/ Lennon 1)

McCartney: bass, piano, hát chính

Lennon: acoustic guitar, hát chính

Harrison: lead guitar

Starr: drums, tympani

Paul viết bài này tặng cho Jane Asher, rủi thay đây lại là bài Jane rất ghét vì theo cô, Paul muốn cô hi sinh sự nghiệp riêng để làm một người nội trợ bình thường. Trên thực tế, Paul chưa bao giờ ủng hộ sự nghiệp điện ảnh của Jane và đó cũng là điều khiến hai người tan vỡ. Lúc đầu bài này được dự định phát hành dưới dạng đĩa single nhưng sau bị loại vì theo George Martin, nó quá đơn giản về mặt nội dung. Theo cuốn B-List, Harrison không tham gia thu âm bài này và John là người chơi solo guitar thay George.

I Don’t Want to Spoil the Party

(Lennon 10)

McCartney: bass, hát chính

Lennon: acoustic guitar, hát chính

Harrison: lead guitar, hát bè

Starr: drums, tambourine

John viết bài hát mang âm hưởng Bob Dylan này vào ngày 24/8/1964 trong chuyến thăm Los Angeles ngắn hạn của Beatles. Trong hai ngày ở Los Angeles, nhóm Beatles mệt nhoài với những buổi họp báo với hơn 200 phóng viên và buổi diễn ở Hollywood Bowl, vì thế đêm cuối cùng ở LA, John đã từ chối tham gia buổi tiệc chiêu đãi ở nhà của Burt Lancaster trong khi Paul, George và Ringo đều đến tham dự buổi tiệc nói trên. Bài hát thể hiện sự mệt mỏi và chán chường muốn xa lánh những chỗ đông người của John sau mỗi buổi diễn.

What You’re Doing

(McCartney 9/ Lennon 1)

McCartney: bass, hát chính

Lennon: rhythm guitar, hát bè

Harrison: lead guitar, hát bè

Starr: drums

George Martin: piano

Đến lượt Paul là người than thở về người yêu của mình theo cách của John. Bài hát phần nào tiết lộ những rạng nứt trong mối quan hệ của Paul và Jane Asher. Được thu âm ngày 24/9/64, bài hát bị bỏ quên đến tận gần một tháng sau mới đựoc hoàn tất và đưa vào album. Tim Riley, tác giả của cuốn Tell Me Why ca ngợi bài này như là một đột phá về mặt thu âm của nhạc pop.

HELP! (1965)

Bìa Album Help!

Bộ phim thứ hai của Beatles được thực hiện vào năm đầu năm 1965 là một bộ phim màu, một điều khá xa xỉ thời đó. Bộ phim được quay từ tháng 2 đến tháng 5 năm 1965 ở nhiều địa điểm khác nhau như London, vùng núi Alps ở Áo và đảo quốc Bahamas ở vùng biển Caribean. Trong bộ phim này, Ringo trở thành nhân vật chính, nạn nhân bất đắc dĩ của một giáo phái tà đạo ở Ấn Độ vì chiếc nhẫn anh đeo là chiếc nhẫn hiến tế. Tham gia bộ phim còn có nữ diễn viên Eleanor Bron và một số diễn viên chuyên nghiệp khác. Tuy nhiên khi bộ phim ra đời, nhóm Beatles đều tỏ ra thất vọng về nó. Paul cho rằng nhóm Beatles trong bộ phim này giống như những diễn viên quần chúng hơn là những nhân vật chính. John gọi nó là đồ rác rưởi và vai trò của nhóm Beatles trong bộ phim giống như những con nghêu trong một bộ phim về loài ếch. Tuy nhiên album Help! lại là một album hay của Beatles. So với các album trước, Help! có khuynh hướng thiêng về folk rock và nặng tính tự sự hơn. John đóng góp hai ca khúc quan trọng là “Help!” và “You Gotta Hide You Love Away” và Paul với một “Yesterday” bất hủ. George Harrison cũng có dịp trổ tài sáng tác với “I Need You” và “You Like Me Too Much”. Cũng trong album này, Paul thử sức với vị trí lead guitar qua “Ticket to Ride” còn “Another Girl” và John chơi keyboard trong một số ca khúc khác Đối với George, đây là lần đầu tiên anh làm quen với âm thanh quyến rũ kì ảo của cây đàn sitar 21 dây của Ấn Độ. Album cũng đánh dấu sự xuất hiện của những nhạc cụ khác như sáo (đoạn outro bài “You’ve Gotta Hide Your Love Away”), dàn nhạc dây (bài “Yesterday”) khiến những bản thu âm ngày càng trở nên tinh tế hơn.

Một điều quan trọng nữa xảy ra với nhóm Beatles trong thời gian này là việc thành lập công ty Northern Song Ltd., chịu trách nhiệm giữ bản quyền các ca khúc của nhóm. Lí do John và Paul để cho Northern Song Ltd. giữ bản quyền là vì trong thập niên 60-70, nghệ sĩ ở Anh phải nộp thuế rất nặng đến 85% tiền bản quyền. Việc lập ra một công ty giữ bản quyền là một hình thức trốn thuế của nhóm Beatles. Nhưng cũng vì việc này mà sau khi nhóm Beatles tan rã, John và Paul không có quyền kiểm soát việc phát hành các bài hát của mình thời Beatles. Đây cũng là album cuối cùng nhóm cover lại của những ca sĩ hoặc nhóm nhạc khác.

Help! được phát hành ở Anh ngày 6/8/1965 và lên ngôi quán quân trong suốt 11 tuần. Ở Mỹ album được phát hành ngày 13/8/65 với 7 bài trong phim, mặt B của đĩa là 6 bản hoà tấu đựơc sử dụng làm nhạc phim. Còn những bài còn lại được phát hành trong album Yesterday and Today. Nhóm Beatles rất bất mãn với tình trạng album của họ ở Mỹ bị xào nấu một cách vô tội vạ mặc dù nó mang lại cho nhóm nhiều tiền hơn.

Bìa album chụp cảnh tứ quái Beatles mặc trang phục trượt tuyết đứng giơ tay theo hệ thống mã “người phất cờ” (flag semaphore) trên nền trắng tuyền do Robert Freeman chụp. Theo hệ thống flag semaphore thì tư thế đứng của bốn người theo thứ tự là các mẫu tự N,U, J, và V. Lúc đầu nhóm định chụp theo thứ tự các chữ cái H,E,L và P nhưng khi lên hình thì không đẹp nên đã sửa lại thành N,U,J, V như chúng ta thấy trên bìa đĩa.

Help!

(Lennon 10)

UK Chart 1/ US Chart 1

McCartney: bass, hát bè

Lennon: rhythm guitar, hát chính

Harrison: lead guitar, hát bè

Starr: drums, tambourine

John luôn coi bài hát này là một trong những ca khúc tâm đắc nhất của mình mặc dù anh tiếc rằng mình đã không thu bài hát theo đúng phong cách ban đầu, một bản ballad chậm mang âm hưởng Roy Orbison mà đã thu nó theo phong cách nhanh hơn theo yêu cầu của George Martin. Đây là lần đầu tiên, John bỏ đi cái vẻ ngoài kiêu ngạo khinh khỉnh của mình để cất lên lời kêu cứu. Bài hát được viết tại nhà riêng của John ở Kentwood trong giai đoạn mà John gọi là giai đoạn “Elvis béo phì” của mình. Ước mơ ở trên đỉnh cao của thế giới cuối cùng đã đạt được, ở tuổi 25, John có tất cả trong tay, tiền tài, danh vọng, gia đình nhưng anh cũng phải trả cái giá của việc trở thành ngôi sao. Những chuyến lưu diễn và họp báo kéo dài khiến John mệt mỏi. Anh bắt đầu sử dụng chất kích thích và tăng cân do tiệc tùng vô độ. Maureen Cleave, nhà báo kiêm nhân tình của John giúp John hoàn tất phần lời của ca khúc này.

The Night Before

(McCartney 10)

McCartney: bass, hát chính

Lennon: piano điện, hát bè

Harrison: lead guitar, hát bè

Starr: drums

Paul không nhớ gì nhiều về bài hát này, chỉ nhớ là nó được viết cho bộ phim theo yêu cầu của đạo diễn. Phần ngoại cảnh của bài hát này được quay tại cánh đồng Salibury trong một ngày rét cắt da với tứ quái trong bộ quân phục bị bao vây bởi xe tăng của đối phương.

You’ve Got to Hide Your Love Away

(Lennon 10)

McCartney: acoustic guitar

Lennon: acoustic guitar, hát chính

Harrison: acoustic guitar,

Starr: tambourine

Nhạc công của phòng thu: sáo

John viết bài này theo phong cách Bob Dylan nhằm ám chỉ đến những mối quan hệ đồng tính của ông bầu Brian Epstein. Trong nhóm Beatles, John luôn là người tai quái nhất. Ở Anh, đồng tính luyến ái được coi là phạm pháp cho tới năm 1967 vì thế các mối quan hệ của ông Epstein đựoc giữ rất kín nhưng John là người luôn tìm cách bơi móc ra. Cũng có người cho rằng John viết về những mối tình vụng trộm của mình. Giả thuyết nào cũng có cái lí của nó nhưng giả thuyết về Brian Epstein đươc John úp mở thừa nhận. Đây là bài hát đầu tiên nhóm Beatles sử dụng nhạc sĩ phòng thu để thu âm phần nhạc cụ mà mình không chơi được. Nó cũng là bài hát đầu tiên bị hát sai lời nhưng không sửa. John viết “feeling two foot tall” nhưng khi hát lại hát thành “two foot small”. Paul phát hiện ra điều này nhưng bảo John cứ đề thế vì nghe sáng tạo hơn. Trong năm 65, một nhóm nhạc folk có tên là Silkie đã thu âm lại bài này với sự trợ giúp của John, Paul và George. Paul và George chơi guitar cho bản cover còn John sản xuất bài này dưới dạng đĩa đơn. Phiên bản của nhóm Silkie lọt vào top 40 Billboard ở vị trí 29.

I Need You

(Harrison 10)

McCartney: bass, hát bè

Lennon: acoustic guitar, hát bè

Harrison: lead guitar, hát chính

Starr: drums.

Lần đầu tiên pedal wah-wah được sử dụng để thu âm trong lich sử nhạc rock. Tiếng wah-wah sau này trở thành thứ âm thanh vô cùng thịnh hành trong thập niên 60 và 70 với thể loại psychedelic và disco. Nhiều quyển sách về Beatles cho rằng George viết bài này cho Pattie khi nhóm quay phim ở Bahamas. Trên thực tế điều này không thể xảy ra vì cảnh quay bài hát này trên cánh đồng Salibury cùng với “The Night Before” được quay trước khi nhóm đến Bahamas. Bài này cùng với “You Like Me Too Much” là hai bài mà George không nhắc đến trong cuốn tự truyện “I Me Mine” xuất bản năm 1980 của mình.

Another Girl

(McCartney 10)

McCartney: bass, hát chính, lead guitar (phần outro)

Lennon: acoustic guitar, hát bè

Harrison: lead guitar, hát bè

Starr: drums

Paul viết bài hát này trong kì nghỉ 10 ngày ở Tunisia tại toà nhà nổi tiếng Sebastian’s Villa, nơi dừng chân của nhiều danh nhân như nhà văn Hemmingway, F. Scott Fitzgerald, thủ tướng Anh Churchill và vua Edward II. Bài hát phần nào tiết lộ sự rạn nứt trong mối quan hệ giữa Paul và Jane Asher. Trước công chúng, hai người vẫn tay trong tay nhưng trên thực tế, Paul bắt đầu hò hẹn với những cô gái khác. Phát biểu về ca khúc này, John nói: “Kể từ giờ trở đi, mỗi ca khúc của Beatles đều chứa đựng một sự thật, có thể vui có thể buồn. Chúng tôi sẽ chỉ viết với những cảm xúc cá nhân chân thật. Chúng tôi chán ngầy việc sáng tác theo đơn đặt hàng rồi.” Phần video của bài này được quay ở Bahamas trên hòn đảo Balmoral với cảnh nhóm Beatles đổi nhạc cụ cho nhau, John chơi trống và Ringo thì ôm guitar của John.

You’re Gonna Lose that Girl

(Lennon 10)

McCartney: bass, piano, hát bè

Lennon: acoustic guitar, hát chính

Harrison: lead guitar, hát bè

Starr: drums, bongos

Nếu trong “She Loves You”cách đó hai năm, John đứng ra làm người hoà giải giữa một cặp tình nhân, bảo chàng trai hãy xin lỗi người yêu của mình thì trong “You’re Gonna Lose That Girl”, John công khai tuyên bố rằng mình sẽ tán tỉnh cô nàng nếu chàng trai kia không liệu mà gìn giữ cho tốt. George thu âm bài này bằng cây guitar Fender Stratocaster màu xanh nước biển mới đặt từ Mỹ. Cây đàn này sau được sơn lại theo phong cách psychedelic và đặt tên là Rocky.

Ticket to Ride

(Lennon 10)

UK Chart 1/ US Chart 1

McCartney: bass, lead guitar, hát bè

Lennon: rhythm guitar, tambourine, hát chính

Harrison: lead guitar, hát bè

Starr: drums

John gọi bài này là một trong những ca khúc heavy metal được thu âm do nhịp trống mạnh và tiếng guitar biến dạng phát ra từ cây đàn Epiphone Casino của Paul. Nội dung bài hát vẫn là chủ đề quen thuộc của John: bị người yêu phản bội. Tuy nhiên, theo Don Short, một kí giả âm nhạc người đã từng quen với Beatles những ngày còn ở Hamburg, cụm từ “ticket to ride” trong tiếng lóng của người Đức ám chỉ giấy chứng nhận không có bệnh truyền nhiễm và bệnh hoa liễu của gái mại dâm. Ở Đức, mại dâm đựoc hợp pháp hoá và các cô gái bán hoa phải đi khám bác sĩ định kì. Nếu được chứng minh là không có bênh, các cô sẽ được cấp cho một “ticket to ride”, một giấy chứng nhận của bác sĩ để tiếp tục hành nghề. Don Short cho rằng, mặc dù John không ám chỉ đến vấn đề đó, nhưng cụm từ “ticket to ride” chắc chắn lấy cảm hứng từ những ngày sống trong khu đèn đỏ ở Hamburg. Ngoài ra ca khúc còn ám chỉ một vấn đề thời sự khá nóng bỏng trong thời gian đó, việc sống chung trước khi cưới của các cặp trai gái.

It’s Only Love

(Lennon 10)

McCartney: bass

Lennon: acoustic guitar, tambourine, hát chính

Harrison: lead guitar

Starr: drums

John ghét cay ghét đắng bài này vì ca từ của nó sáo rỗng và giả tạo. Trong bài này John buộc mình cưa sừng làm nghé, mô tả lại cảm giác hồi hộp trong lần hò hẹn đầu tiên. Bài này sau được George Martin dùng để thu âm cho dàn nhạc giao hưởng với cái tựa “It’s a Nice Hat”, tựa đầu tiên của bài hát.

You Like Me Too Much

(Harrison 10)

McCartney: piano, hát bè

Lennon: acoustic guitar, piano điện

Harrison: lead guitar, hát chính

Starr: drums, tambourine

George Martin: piano (chơi cùng với Paul trên một chiếc piano)

George viết bài này về mối tình của mình và Pattie Boyd, tuy nhiên trong I Me Mine, George không bình luận gì về ca khúc này. John thì gọi đây là một ca khúc “vứt đi” không đáng thu âm. Lúc đầu nó được dự định đưa vào bộ phim Help! nhưng sau đó đạo diễn Dick Lester chọn “I Need You” để thay thế.

Tell Me What You See

(McCartney 10)

McCartney: bass. Piano điện, hát chính

Lennon: washboard guitar, hát chính

Harrison: lead guitar, tambourine

Starr: drums, claves (song lang)

Paul đánh giá về bài này như một “bài tập về nhà” hơn là một bài hát thực sự. Chính vì vậy, khi nó bị loại ra khỏi bộ phim Help! anh đã không phàn nàn gì.

I’ve Just Seen a Face

(McCartney 10)

McCartney: acoustic guitar, hát chính

Lennon: acoustic guitar,

Harrison: acoustic electric guitar

Starr: drums, maracas

Cô Ginnie của Paul thích giai điệu của bài hát này nên Paul gọi nó với cái tên thân mật là “Auntie Gin’s theme” Cô Gin của Paul là em út của ông James McCartney và là người được Paul rất yêu quí. Trong bài “Let Them In” của Paul với nhóm Wings sau này, tên của người cô này cũng được nhắc đến. Bài này đựơc George Martin thu âm cho dàn nhạc giao hưởng với cái tên “Auntie Gin’s Theme”

Yesterday

(McCartney 10)

US Chart 1 (Ở Anh bài này đến năm 1976 mới được phát hành dạng đĩa đơn)

McCartney: acoustic guitar, hát chính

Nhạc đệm do dàn nhạc dây bốn người thực hiện. Đây là bài hát đầu tiên của Beatles được thu riêng lẻ không có sự hợp tác của các thành viên khác.

Ca khúc nổi tiếng nhất của Beatles, đến mức những người không biết Beatles là ai cũng phải biết ca khúc này. Đối với fan của Beatles, có lẽ câu chuyện Paul thức dây với giai điệu của bài hát trong đầu và bắt đầu ngồi xuống cây đàn piano để viết bài hát này với tựa để “Scrambled Egg” đã quá quen thuộc. Thực ra xung quanh bài hát này có khá nhiều giai thoại. Một trong những giai thoại về “Yesterday” kể lại rằng Paul sau khi viết xong phần nhạc đã bỏ ra một tháng trời để hỏi những người trong nghề rằng có ai đó đã nghe bài này bao giờ chưa vì theo Paul, bài hát này quen thuộc với anh tới mức, anh nghĩ rằng mình nghe nó ở đâu đó rồi và nhớ lại chứ không phải tự sáng tác. Sau khi chắc chắn là mình không đạo nhạc của ai, Paul mới bắt đầu viết lời. Phải mất thêm một tháng nữa lời bài hát mới hoàn thành khi Paul và Jane Asher đang nghỉ mát ở Lisbon, Bồ Đào Nha. Trong thời gian đóng phim Help! Paul thường ngồi hàng giờ bên cây piano trong phòng thu và ngâm nga “Scrambled eggs, oh you’ve got such lovely legs” khiến cho đạo diễn Dick Lester phát bực. Ông bảo Paul nếu không viết tiếp đươc thì bỏ đi chứ cứ ngâm nga kiểu này, ông sẽ cho mang cây piano ra khỏi trường quay.

Mặc dù luôn được đánh giá là một ca khúc có ca từ đẹp, không ai có thể chắc chắn rằng bài hát này nói về cái gì. Bài hát mang một nét đẹp mơ hồ và trừu tượng, man mác nổi buồn hoài cổ chứ không cụ thể như các bài hát trước của Beatles. Nó đánh dấu bước phát triển về mặt tư duy trong sáng tác của Beatles và chính vì điều này, “Yesterday” mở đường cho Beatles tấn công thị trường âm nhạc của người nghe nhạc nghiêm túc (Adult Contemporary Music). Cũng như “And I Love Her”, “Yesterday” là một sáng tác yêu thích của Paul nhưng anh đã đắn đo suy nghĩ rất nhiều khi đưa nó vào album chỉ vì một lí do: bài hát không có chất “rock”. Trước khi thu âm, Paul đã định để ca sĩ Chris Farlowe thu nhưng người này từ chối, bảo rằng ca khúc này có vẻ yếu ớt. Không ai ngờ được rằng về sau “Yesterday” là ca khúc được cover nhiều nhất của Beatles với hơn 2200 phiên bản khác nhau.

Một giai thoại ít đựơc người biết đến về ca khúc này có liên quan tới tính “thù dai” của Paul. Iris Carweld, bạn gái cũ của Paul, người được xem là nguồn cảm hứng của “I Saw Her Standing There” nhớ lại rằng cô và Paul chia tay nhau tháng 3 năm 1963 vì Paul không cho cô nuôi chó. Sau này Paul hối hận và gọi điện thoại cho Iris để làm lành. Tuy nhiên, bà Violet, mẹ của Iris trả lời điện thoại bảo rằng con gái mình không muốn tiếp tục quen với một người “không có linh hồn” như Paul. Ngày 1/8/1965, bà Violet nhận đựoc một cú điện thoại, người ở đầu dây bên kia không ai khác hơn là Paul McCartney. Bằng giọng đắc thắng, Paul nói: “hãy mở đài lên mà nghe “Yesterday” rồi xem bà còn có thể bảo tôi là người không có linh hồn nữa không?”

Một chuyện khá thú vị nữa về “Yesterday” là năm 2003, một nhà báo Liverpool tên Spencer Leigh phát hiện ra rằng phần lời của bài hát này khá giống với lời của bài “Answer Me” của Nat King Cole năm 1953, trong đó có đoạn: “Yesterday I believed that love was here to stay/ Won’t you tell me that I’ve gone astray” Văn phòng đại diện của Paul bác bỏ lời suy đoán này, bảo rằng hai bài chẳng có gì liên quan với nhau cả.

(còn tiếp)

Nguồn: The Beatles - Nửa thế kỉ, một huyền thoại. Khảo luận của Huỳnh Chí Viễn. NXB Văn học  xuất bản.